Cá bống dừa là loại cá đồng, sống trong những bẹ dừa nước, trong quả dừa bị chuột khoét rớt mương. Đó là lý do loài cá đen mập ú này có cái tên như vậy. Ngày trước, quê tôi có vườn dừa nước bạt ngàn.
Lũ trẻ chúng tôi sau giờ học là vác cần câu đi câu cá bống dừa. Loài cá này rất khoái mồi tép, trùn đất nên chỉ cần thả câu vào bẹ dừa nước là chúng đớp mồi ngay. Cũng có lúc chúng tôi thích vọc bùn, lội xuống mương, thò tay vào bẹ dừa nước và bắt từng chú cá đang ẩn trong lớp bùn.
Có bẹ đến 7- 8 con trú ngụ. Những quả dừa bị chuột khoét trôi lềnh bềnh trên nước cũng có thể có các chú cá bống dừa đang ẩn nấp trong ấy.
Nếu chịu khó lật từng quả ra xem, chắc chắn cũng có vài quả có cá. Bắt cá bống dừa cũng cần có “nghệ thuật”, vì da cá trơn nên khi chạm vào phải ấn đầu cá ngay, chứ nới lỏng tay là cá chạy thoát.
Từ cá bống dừa có thể làm được nhiều món ngon như: nấu cháo, nướng thô, kho mắm, chiên. Trong đó, món cá bống dừa nướng muối ớt ngon đáo để. Để có được món ăn ngon này thì công đoạn sơ chế khá vất vả.
Đó là đ.ánh vảy cá, do cá chỉ nhỏ bằng ngón chân cái, ngắn, mềm nên đ.ánh vảy khá khó khăn. Người nhà quê nghĩ ra cách đ.ánh vảy nhanh và sạch bằng tro củi.
Chỉ cần trộn tro củi thật nhiều vào cá và chà trên nền đất là cá sạch vảy trắng phau. Bây giờ thì hiện đại hơn, dùng bao lưới để hết cá vào đó và nhồi qua nhồi lại sau vài phút là sạch. Rửa cá sơ, dùng dao cạy mang và rút ruột cho sạch.
Khi đã sơ chế xong, dùng muối ớt Tây Ninh, cho thêm một ít bột nêm cùng với chanh để giảm độ mặn của muối rồi ướp c.á đ.ộ ít phút.
Sau đó dùng que xiên được róc từ lá dừa, chọc vào miệng cá và nướng trên than hồng. Trước khi để cá lên vỉ nướng, cần quết một lớp mỡ heo hoặc dầu ăn, vừa tránh thịt dính vào vỉ, vừa có mùi thơm bát ngát. Trong khi nướng, cũng nên thoa lên cá một ít dầu mỡ.
Áng chừng 10 phút cá chín. Thịt cá bống dừa vừa mềm vừa ngọt, kết hợp với vị mặn cay của muối làm cho thịt cá thêm đậm đà. Món này dùng để ăn chơi là chính. Nhưng cũng có thể dùng với cơm kèm rau răm xắt nhuyễn.
Cá bống dừa kho nước cốt dừa
Cá bống dừa là loại cá đồng, thường sống trong những bẹ cây dừa nước, trong trái dừa chuột khoét rớt mương, hay những ao tù rậm rạp cây cối… Đó là lý do loài cá đen bóng loáng, mập ú này có tên như vậy.
Ngày trước quê tôi có vườn dừa nước bạt ngàn. Lũ trẻ chúng tôi sau giờ học là vác cần câu đi câu cá bống dừa. Loài cá này rất khoái mồi tép, trùng đất nên chỉ cần thả câu vào bẹ dừa nước là chúng đớp mồi ngay. Cũng có lúc chúng tôi thích vọc bùn, lội xuống mương, thò tay vào bẹ dừa nước và bắt từng chú cá đang ẩn trong lớp bùn nhão. Giờ thì cá bống dừa tự nhiên khan hiếm, nhưng vào mùa, ở các chợ quê vẫn thấy bán. Từ cá bống dừa có thể làm được nhiều món ngon như: nấu cháo, nướng thô, kho mắm, chiên. Trong đó, có món cá bống dừa kho nước cốt dừa độc đáo, ngon miệng.
Cá bống dừa không cần đ.ánh vảy vì rất khó khăn và mất thời gian, mà phải chà bằng lưới nhựa, tro than… thì cá sẽ sạch bóng. Khi sơ chế xong, đem cá ướp với gia vị cho vừa miệng cùng với sả băm nhuyễn. Để gia vị thấm vào nồi cá cho đều, áng chừng 5 – 10 phút thì bắc lên bếp kho. Cho nước cốt dừa dảo vào kho tiếp độ 10 phút rồi thì đến lượt nước cốt dừa đặc tưới vào nồi. Nhớ là trong quá trình kho cá, nên để lửa liu riu thì thịt cá mới săn, ngon, béo. Khi nước cốt dừa sôi lên là tắt bếp, cho một ít lá đinh lăng non và ớt lên để tăng thêm phần hấp dẫn. Múc cá ra dĩa, đem lên bàn ăn để cả gia đình cùng thưởng thức. Hương vị của món cá bống dừa kho nước cốt dừa lan tỏa không gian nhà bếp, réo gọi mọi thành viên trong gia đình phải dùng cơm ngay thôi.
Món này phải ăn nóng với cơm nóng, kèm rau sống thì khỏi chê vào đâu được. Vị nước cốt béo ngậy, thịt cá dẻo dai, ngọt đậm, vị cay nhẹ của ớt và the ngọt của lá đinh lăng làm món ăn thêm phần ngon miệng, ấm bụng.
