Bún khô, mắm cá ruộng, bánh gai… là các sản phẩm ẩm thực đặc sản truyền thống ở các bản làng Tuyên Quang đang dần được khôi phục và gắn sao OCOP.
Người dân xã Thượng Lâm, huyện Lâm Bình làm bánh chưng gù, sản phẩm đặc sản ẩm thực của người dân tộc Tày nơi đây. Ảnh: Đào Thanh.
Người dân tộc Tày ở xã Đà Vị, huyện Na Hang có nghề làm bún khô truyền thống. Bún Đà Vị ngon nổi tiếng khắp các vùng bởi được làm từ gạo Bao thai của địa phương tự cấy trồng trên những thửa ruộng bậc thang nên bún có mùi thơm đặc trưng.
Để làm được mẻ bún ngon, người dân nơi đây khá kỳ công, gạo sau khi được ngâm nước sẽ được nghiền ướt, nhào nặn thành bột, rồi cho vào máy để đùn thành sợi bún to rồi phơi khô. Không giống như bún khô thông thường sẽ nát ngay sau khi chín, bún khô Đà Vị dù nấu đi, đun lại vẫn không hề nát sợi. Sợi bún tuy mềm nhưng vẫn dai.
Gia đình anh Hứa Văn Hướng thôn Phai Khằn, xã Đà Vị có nghề làm bún gia truyền. Hướng sinh năm 1995, tuy còn trẻ nhưng sự nhanh nhạy tiếp cận thịt trường cùng đam mê phát triển nghề truyền thống đã giúp Hướng đưa được sản phẩm bún của quê mình đến thị trường tỉnh bạn.
Hướng cho biết, hiện nay cơ sở sản xuất bún của gia đình anh tạo công ăn việc làm cho 4 lao động, mỗi tháng đưa ra thị trường 3 tấn bún khô. Theo tính toán của gia đình thì 100kg gạo Bao thai làm được khoảng 80kg bún khô. Tại địa phương, bún khô đang được bán với giá 35 nghìn đồng/kg. Sản phẩm làm ra đến đâu đều tiêu thụ hết đến đó. Bún khô Đà Vị đã có thương hiệu, riêng sản phẩm bún khô của gia đình Hướng đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao.
Bún khô Đà Vị, sản phẩm đạt 3 sao OCOP. Ảnh: Âu Vượng
Ngoài sản phẩm bún trắng truyền thống, cơ sở của Hướng còn có sản phẩm bún có các màu đỏ, tím, xanh, vàng khá bắt mắt. Gồm bún màu tím được nhuộm màu từ lá cẩm tím, lá cẩm đỏ để nhuộm gạo màu đỏ, củ nghệ để nhuộm gạo màu vàng, lá chùm ngây để nhuộm gạo màu xanh.
Cùng giống như nghề làm bún ở Đà Vị, tại nhiều bản làng ở Tuyên Quang đang dần khôi phục được những nghề làm đặc sản ẩm thực truyền thống như cơm lam, Phú Lâm; bánh gai, mắm cá ruộng Chiêm Hóa; thịt lợn chua, bánh trứng kiến Lâm Binh…
Đến nay nhiều cơ sở đã nỗ lực phát triển, kết nối thị trường và hình thành nên các sản phẩm đạt sao OCOP. Trong đó đã có hơn 20 sản phẩm đặc sản ẩm thực được công nhận đạt sao OCOP, như sản phẩm bún khô Đà Vị, huyện Na Hang đạt 3 sao OCOP; thịt trâu khô Tiến Quang, huyện Chiêm Hóa đạt 3 sao; bánh gai Chiêm Hóa đạt 4 sao OCOP; thịt lợn chua đen Vượng Duy, huyện Lâm Bình, đạt 3 sao…
Bánh gai Chiêm Hóa là sản phẩm kết tinh của văn hóa truyền thống kết hợp với công thức chế biến mang đậm nét cổ truyền của người dân địa phương. Để làm ra bánh ngon, gao được người dân lựa chọn là nếp cái hoa vàng, lá gai, thịt lợn và nhân đỗ xanh, gói bằng lá chuối khô theo phương pháp cổ truyền tạo nên chất lượng thơm ngon và đặc trưng của vùng quê Chiêm Hóa. Đến nay, huyện Chiêm Hóa đã giao cho HTX Nông lâm nghiệp Đồng Lộc, thị trấn Vĩnh Lộc, huyện Chiêm Hoá, đứng ra quản lý với 7 thành viên đăng ký tham gia sản xuất sản phẩm bánh gai mang nhãn hiệu Bánh gai Chiêm Hóa.
Bà Hoàng Thị Thảo, Giám đốc Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Đồng Lộc cho biết, trung bình mỗi năm HTX sản xuất và tiêu thụ trên 120.000 cặp, với giá bán 10.000 đồng/cặp. HTX đang vận động và kết nạp thêm các thành viên tham gia để liên kết mở rộng sản xuất cũng như quảng bá, tiêu thụ sản phẩm. Hiện nay, sản phẩm bánh gai Chiêm Hóa được công nhận đạt 4 sao OCOP.
Những đặc sản Tuyên Quang ăn một lần là nhớ cả đời
Đến với Tuyên Quang người ta không chỉ thu hút bởi những cô gái xinh đẹp, phong cảnh hữu tình như thác Mơ, hồ Na Hang mà du khách còn vấn vương bởi những món ăn nơi đây.
Chia sẻ cho các bạn top 9 đặc sản Tuyên Quang nổi tiếng bậc nhất ở dưới đây nhé!
1.Cam sành tại Hàm Yên
Có thể bạn cũng biết cam sành Hàm Yên là loại cam có thương hiệu nổi tiếng của Việt Nam, được mệnh danh là một trong những loại quả ngon nhất ở Tuyên Quang bao đời nay. Được bà con trồng tại huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang.
Cam sành Hàm Yên – Đặc sản Tuyên Quang làm quà
Cam ở đây có múi đều vàng mọng, không khô đầu, nhìn rất đẹp mắt, ngọt đậm, giải khát rất tốt. Khách buôn hay hay du lịch đến đây thường mua với số lượng lớn để bán, làm quà cho người thân, bạn bè.
Nếu bạn muốn mua cam sành thì có thể tham khảo địa chỉ mua đặc sản Tuyên Quang cam sành Hàm Yên tại Quốc Lộ 2, Thị Trấn Tân Uyên, Hàm Yên, Tuyên Quang.
2.Gỏi cá bống sông Lô
Nhắc đến sông Lô người ta lại vang lên bài hát: ” Trường ca sông Lô”, một dòng sông đã đi vào huyền thoại đ.ánh giặc của ông cha ta thời xưa. Có lẽ vì vậy mà món ăn đặc sản Tuyên Quang gỏi cá bống ở đây lại khác với những loại gỏi cá thông thường, xương cá bống người ta đem giã bột mịn rang vàng trộn đều với lạc rang để làm nên món thính cá. Thịt cá sau khi lọc ra thì ngâm nước quả tai chua (một loại quả giống quả su su nhưng có hạt bên trong có vị chua, dốt dốt, ngọt ngọt) để mất đi vị tanh của cá.
Món gỏi cá đặc sản sông Lô
Khi ăn, ta sẽ kết hợp cùng các loại rau sống, bẹ chuối, nước chấm có vị chua cay mặn ngọt của chanh, ớt rau rừng. Vị mát của thịt cá, vị dai giòn của bẹ chuối sẽ khiến cho bạn ăn một lần mà khó có thể quên. Đó chính là những lí do khiến gỏi cá bống sông Lô trở thành đặc sản.
Nếu có dịp đến Tuyên Quang, bạn nên thưởng thức món gỏi cá bống này tại quán: Hải sản Lanh Phi tại số 104 Phạm Văn Đồng, Xã An Tường, Thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang
3.Thịt lợn đen
Nếu bạn chưa biết ăn gì ở Tuyên Quang, Tuyên Quang có đặc sản gì thì cũng đừng bỏ qua món thịt lợn đen đặc biệt này nhé. Đặc sản Tuyên Quang thịt lợn đen là món ăn nổi tiếng chắc hẳn ai cũng biết đến. Lợn ở đây chăn thả tự nhiên, không dùng chất tăng trọng nên rất săn chắc và sạch. Đặc biệt khi nấu không có nước và bì rất giòn .
Thịt lợn đen là một trong những món ngon Tuyên Quang được nhiều du khách yêu thích
Thịt lợn mua về chế biến thành nhiều món khác nhau, như xào lăn cùng xả ớt là cách chế biến phổ thông nhất. Vị cay của ớt, vị thơm của xả kết hợp miếng thịt săn chắc, thơm ngon, chỉ cần ăn thử thôi là nhớ mãi đó. Nếu có dịp đến đây bạn đừng quên thưởng thức món thịt lợn đen này nhé!
Bạn có thể mua thịt lợn đen đặc sản Tuyên Quang tại chợ Tam Cờ, Nguyễn Trãi, Phường Tân Quang, Tỉnh Tuyên Quang.
4. Măng khô
Măng khô là một đặc sản nổi tiếng ở Tuyên Quang mà ai đến đây cũng muốn mua về làm quà. Măng ở đây có vị tự nhiên, non, ngọt tươi, không chát. Măng vừa đào xong, có thể là làm được ngay, người ta thường làm thủ công, luộc rồi phơi 3 đến 4 nắng tự nhiên là khô cứng, không hóa chất rất an toàn cho sức khỏe.
Măng khô Tuyên Quang được làm thủ công nên rất đảm bảo cho sức khỏe.
Măng khô ngon sẽ có đượm mùi của nắng, không có mùi chua không giống như những loại măng khác kém chất lượng. Măng khô mua về, bạn có thể chế biến thành nhiều món ăn như: bún ngan măng khô, thịt kho măng khô, chân giò hầm măng,…
Địa chỉ mua đặc sản măng khô Tuyên Quang là: Cửa hàng chuyên bán đồ khô tổ 17, Thị Trấn Na Hang, tỉnh Tuyên Quang.
5.Bánh gai Chiêm Hóa
Nghĩ đến đặc sản Tuyên Quang làm quà người ta hay nhắc đến món bánh gai ở huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Chiêm Hóa là vùng đất được biết đến với nhiều cảnh đẹp như: thác Bản Ba, xã Trung Hà; hang Thẳm Hốc, Thẳm Vài…ngoài những cảnh đẹp nên thơ hữu tình, Chiêm Hóa còn nổi tiếng với nhiều món ăn đặc sản khác nhau.
Bánh gai ở Chiêm Hóa đặc biệt lắm, được làm từ gạo nếp, đỗ xanh, lá gai, dừa tươi, mứt bí, dầu chuối, hạt sen và mỡ lợn. Bánh được làm từ lá gai, gạo nếp, đỗ xanh, dừa tơi, mứt bí, hạt sen, dầu chuối, mật mía, mỡ lợn.
Bánh gai – đặc sản Chiêm Hóa Tuyên Quang
Vị bùi đậu xanh, dừa tươi hòa quện với vị ngọt của mật mía thêm chút ngậy của mỡ lợn, kết hợp cùng mùi thơm của dầu chuối,… đã tạo nên món bánh gai chính hiệu Chiêm Hóa.
Bạn có thể tham khảo địa chỉ mua bánh gai ở khu vực Cầu Chiêm Hóa, Thị Trấn Vĩnh Lộc, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang.
6.Mắm cá ruộng Chiêm Hóa
Cũng là một món ăn đặc sản Chiêm Hóa Tuyên Quang, mắm cá ruộng Chiêm Hóa được biết đến như món ăn truyền thống và là vị thuốc giải rượu hiệu nghiệm. Mắm cá ở đây làm khá công phu và cầu kì. Người ta phải mất 3 tháng nuôi cá tại ruộng và ủ men 10 tháng sau thì mới có được món mắm cá làm mắm đặc biệt này. Món mắm cá ngon sẽ có mùi thơm nức, không hề tanh hay hôi, màu đỏ tía nhìn rất bắt mắt.
Mắm cá ruộng Chiêm Hóa
Chấm cùng các loại thịt luộc rau luộc ăn với cơm trắng bạn sẽ cảm nhận rõ được độ bùi và thơm của cá. Bạn có thể ghé đến nhà hàng Biển Rừng tại 340 Phạm Văn Đồng, phường Hưng Thành, thành phố Tuyên Quang để mua món mắm cá này.
7.Bánh nếp nhân trứng kiến
Ẩm thực Tuyên Quang rất đa dạng, có những cái tên nghe rất lạ tai như bánh nếp nhân trứng kiến. Nhờ sự sáng tạo của người dân tộc Tày mà ta mới có thêm một món ăn rất đặc biệt này.
Một món bánh đặc sản Tuyên Quang có nhân rất đặc biệt
Bên ngoài bánh được làm từ lớp bột mềm dẻo của gạo nếp, nhân bên trong có hành phi thơm phức kết hợp với từng chùm trứng kiến có màu trắng trong béo ngậy. Khó có thể nghĩ rằng, trứng kiến có thể chế biến thành món ăn được thế mà món ăn dân dã này lại khiến nhiều người rất tâm đắc
Nếu muốn thưởng thức món ăn lạ tai này, bạn có thể đến chợ Thị xã Phù Lưu, huyện Hàm Yên, Tuyên Quang.
8.Món rượu ngô Na Hang
Ẩm thực Tuyên Quang vô cùng phong phú, đa dạng. Trong đó phải kể đến rượu ngô của người dân tộc Tày ở huyện Na Hang (Na Hang là một vùng đất huyền thoại, theo tiếng Tày có nghĩa là đất cuối, cách thị xã Tuyên Quang 110km đi về phía Bắc)
Rượu ở đây có vị thơm đặc trưng của ngô quện với vị ngọt, không hại cho sức khỏe, do nồng độ không cao nên người uống khó có thể say được
Rượu ngô Na Hang rất dễ uống, phụ nữ cũng có thể uống được
Khi nấu rượu ngô người ta phải hết sức cẩn thận, tỉ mỉ và kiên nhẫn. Muốn rượu thơm ngon thì đầu tiên phải có loại men hảo hạng, loại men này khá đặc biệt tổng hợp từ hơn 20 lá thuốc quý hiếm, có tác dụng cực kì tốt cho sức khỏe như: cán cuông, khúc khắc, ớt rừng, tẳng tó, lép nặm, nhân trần, khau thương, pài đổng (cây vải rừng), nét tỉ…
Bạn có thể đến khu chợ Na Hang, tại tổ 17, Thị Trấn Na Hang, tỉnh Tuyên Quang để mua rượu ngô.
9.Ngô nếp Soi Lâm
Soi Lâm còn được gọi là Soi Tinh Húc, là đất của trồng của ngô nếp hảo hạng. Đất Soi Lâm nằm ở giữa dòng sông Lô, chảy qua phường Nông Tiến và Hưng Thành của Tuyên Quang. Hiếm nơi nào có đặc sản lại là ngô nếp như ở soi Lâm, Tuyên Quang. Ngô nếp ở đây nhỏ, bẹ mỏng, lõi ngô đặc hạt đều, vàng bóng, ăn dẻo quện, khác hẳn với các loại ngô nếp khác.
Ngô nếp Soi Lâm
Giống ngô nếp ở đây là ngô nếp ta, hạt giống thì được bà con nơi đây tự bảo quản, mùa này sẽ để lại hạt giống cho mùa sau nên hương vị vẫn như nhau. Ngày xưa, ngô nếp nơi đây còn được tiến lên làm quà cho vua chúa.
Trên đây là những đặc sản nổi tiếng bậc nhất ở xứ Tuyên. Bạn đã biết đến Tuyên Quang ăn gì ngon chưa? Có thể bài viết của chúng mình có thiếu sót một số món ngon đặc sản của ẩm thực Tuyên Quang mà chúng mình chứ kịp bổ sung hết, nhờ các bạn giúp chúng mình bằng cách gửi email về cho chúng tôi nhé: sanphamdacsan@gmail.com.
