Mời độc giả cùng chiêm ngưỡng và tham khảo những mâm cúng tết Hàn thực vừa đầy đủ, vừa bắt mắt của mẹ đảm Hà thành trong bài viết dưới đây.
Bạn đang đọc: Gợi ý 10 mâm cúng tết Hàn thực đẹp như tranh và một thứ nhất định không thể thiếu khi dâng lễ
Tết Hàn thực là gì?
Theo đó, tết Hàn thực hay còn gọi là tết bánh trôi bánh chay, là một ngày tết truyền thống phổ biến ở miền Bắc Việt Nam và trong cộng đồng người Hoa. Vào dịp này, các gia đình sẽ chuẩn bị các phần bánh trôi, bánh chay thành kính dâng lên cho các bậc tổ tiên, để tri ân, tưởng niệm người thân đã khuất.
Tết Hàn thực diễn ra vào mùng 3/3 âm lịch hàng năm. Vì vậy, trong năm 2024, Tết Hàn thực sẽ rơi vào ngày 11/04/2024 theo lịch dương.
Trong tiếng Hán thì “Hàn” có nghĩa là “lạnh” và “thực” nghĩa là ăn. Tết Hàn thực có nghĩa là tết ăn đồ lạnh.
Tết Hàn thực có phải là tết Thanh minh không?
Thực chất, tết Hàn thực không phải là tết Thanh minh, đây là 2 ngày lễ tách biệt và mang những ý nghĩa khác nhau.
Tết Hàn thực diễn ra vào ngày 3/3 âm lịch hằng năm, là ngày mà con cháu chuẩn bị bánh trôi và bánh chay dâng cúng tổ tiên. Còn tết Thanh minh là dịp con cháu tảo mộ, sửa sang, quét dọn cho phần mộ tổ tiên, nhưng không có ngày cố định và được xác định dựa trên lịch dương.
Bánh trôi, bánh chay là hai loại bánh tượng trưng trong ngày tết Hàn thực.
Ý nghĩa tết Hàn thực
Tết Hàn thực có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng khi được du nhập vào Việt Nam đã mang ý nghĩa hoàn toàn khác, mang đậm dấu ấn dân tộc ta, cụ thể:
Theo nhà nghiên cứu Trần Quang Đức, tục ăn bánh trôi của dân Việt vào ngày Tết Hàn thực nhiều khả năng được du nhập từ thời Lê. Trong Vân đài loại ngữ, nhà bác học Lê Quý Đôn cũng từng cho biết: “Tục nước ta trọng nhất bánh trôi nước, mỗi năm cứ ngày mồng 3 tháng 3 thì làm bánh ấy. Người phương Bắc cũng có, gọi là Thủy đoàn”.
Ngoài ra, vào khoảng thế kỷ XVI, trong Chỉ Nam ngọc âm giải nghĩa có viết: “Trôi nước có hiệu Thủy đoàn, trong đường ngoài bột nổi hòn lênh đênh”.
Cho nên, tục ăn bánh trôi bánh chay đã có từ thời ông bà xưa, tựa như một dấu hiệu may mắn thuận theo cội nguồn dân tộc.
Hình dáng của bánh trôi tròn đều, bên trong phần nhân đường phèn hình vuông, gợi lên câu tục ngữ “mẹ tròn con vuông”. Bánh chay vỏ trắng tính dương, phần nhân đậu xanh bên trong vàng tươi sáng mang tính âm, âm dương giao hòa. Dùng bánh trôi, bánh chay trong Tết Hàn thực thể hiện mong muốn mùa hè không còn oi bức, thời tiết thuận hòa.
Bởi vậy, ăn bánh trôi vào ngày Tết Hàn thực vừa là một cách tưởng nhớ người đã khuất, vừa là cách chiêu cầu may mắn cho bản thân và gia đình. Người có thời gian thì dậy từ sớm, chuẩn bị bột để làm bánh trôi, bánh chay và dâng cả hoa tươi, quả ngọt lên bàn thờ gia tiên. Còn người bận rộn nơi phố thị cũng không quên sà vào quầy hàng bên đường mua nhanh chóng đĩa bánh trôi, bánh chay ăn lấy “khước” (lấy may).
Tục ăn bánh trôi bánh chay từ xa xưa, như tấm lòng hiếu kính thơm thảo của người đời sau nhớ về cội nguồn. Ấy là tục đẹp sẽ còn mãi với thời gian…
Dân gian quan niệm số lẻ sẽ đem lại may mắn vậy nên lượng bánh trôi, bánh chay được cúng thường là 3 hoặc 5 bát bánh.
Chuẩn bị mâm cúng tết Hàn thực cần những gì?
Vào ngày tết Hàn thực 3/3 âm lịch hàng năm mỗi gia đình thường chuẩn bị những mâm lễ để cúng gia tiên, lễ Phật với các món chính gồm: Bánh trôi, bánh chay, trầu cau, nhang, hoa quả tươi. Dân gian quan niệm số lẻ sẽ đem lại may mắn vậy nên lượng bánh trôi, bánh chay được cúng thường là 3 hoặc 5 bát bánh.
Bánh trôi, bánh chay
Bánh trôi làm bằng gạo nếp, nặn thành viên nhỏ, bên trong có nhân đường đỏ, thả vào luộc trong nồi nước sôi. Khi bánh nổi lên thì vớt ra.
Bánh chay cũng được làm từ bột nếp, được nặn tròn dẹt, không nhân, luộc chín, bỏ vào bát và đổ nước đường lên trên.
Bánh trôi hay bánh chay đều được làm từ hạt gạo, loại lương thực chính đã nuôi sống bao thế hệ người dân Việt Nam.
Hương, hoa, trầu cau, t.iền vàng
Trong tất cả các lễ cúng của người Việt, nén hương, hoa tươi, trầu cau và t.iền vàng là những lễ vật không thể thiếu. Vì vậy, trong dịp tết Hàn thực, gia chủ cũng cần chuẩn bị những món đồ lễ này.
Trái cây
Gia chủ cần chuẩn bị thêm một mâm ngũ quả tươi, tốt nhất là ngũ quả đúng mùa với các màu sắc khác nhau như xanh, đỏ, vàng… tượng trưng cho ngũ hành. Tuy nhiên, việc chuẩn bị lễ vật này cũng phụ thuộc vào điều kiện gia đình. Gia chủ cũng có thể chỉ cần bày biện một đĩa quả tươi là được, miễn sao đảm bảo sự thành tâm, nghiêm túc.
Hoa quả tươi chính là một trong những thứ không thể thiếu trong mâm cúng ngày tết Hàn thực.
Ly nước sạch
Dù cúng Phật hay cúng gia tiên và không chỉ trong tết Hàn thực, gia chủ luôn phải chuẩn bị một ly nước sạch để bày lên bàn thờ. Theo nhiều người, ly nước này tượng trưng cho tâm của gia chủ.
Lưu ý: Khi cúng phải dùng hoa quả tươi, tránh dùng hoa quả giả để cúng.
Ngoài ra, vào ngày tết Hàn thực, các gia đình không cần thiết phải chuẩn bị mâm cao, cỗ đầy hay bày vẽ các thủ tục tốn kém để tránh lãng phí mà quan trọng là thành tâm. Chỉ cần dâng bánh trôi, bánh chay lên bàn thờ tổ tiên và cầu nguyện một năm bình an, may mắn.
Nếu không có điều kiện làm bánh trôi, chay thì gia đình chỉ cần bày 1 đĩa quả tươi, thành tâm trong mâm lễ cúng tết Hàn thực là được.
Bánh trôi bánh chay được biến tấu thành nhiều màu sắc khiến mâm cúng càng thêm bắt mắt.
Gợi ý mâm cúng tết Hàn thực đẹp như tranh của mẹ đảm Hà thành
Dưới đây là một số gợi ý mâm cúng ngày tết Hàn thực vô cùng hấp dẫn và bắt mắt của mẹ đảm Vũ Thu Hương (Hà Nội), mời độc giả cùng chiêm ngưỡng.
Mâm cúng tết Hàn thực 1
Mâm cúng tết Hàn thực đơn giản, dễ chuẩn bị với những nguyên liệu truyền thống.
Mâm cúng 2
Hoa quả tươi là những thứ không thể thiếu trong mâm cúng.
Mâm cúng 3
Không cần mâm cao cỗ đầy, chỉ cần bày tỏ lòng thành kính của gia chủ vào ngày tết Hàn thực.
Mâm cúng 4
Bánh trôi bánh chay là thứ không thể thiếu trong mâm cúng tết Hàn thực.
Mâm cúng 5
Tùy vào điều kiện của gia chủ để bày tỏ lòng thành lên gia tiên.
Mâm cúng 6
Bánh trôi bánh chay ngũ sắc vừa đẹp vừa ngon.
Mâm cúng 7
Sau khi dâng lễ lên tổ tiên, con cháu có thể hạ lễ để ‘thụ lộc’.
Mâm cúng 8
Bánh trôi bánh chay là một trong những món bánh truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Mâm cúng 9
Thêm một gợi ý về mâm cúng ngày tết Hàn thực.
Mâm cúng 10
Tìm hiểu thêm: Nem tôm trứng mặn
Không cần quá cầu kì, một mâm cúng đơn giản nhưng đầy đủ.
Làm bánh chay Tết Hàn Thực nhớ kỹ 4 điểm này, bánh dẻo thơm xuất sắc, tổ tiên cũng gật gù ưng bụng
Ngày Tết Hàn Thực không thể thiếu bát bánh chay thơm ngọt. Tham khảo ngay mẹo nhỏ làm bánh chay dưới đây đảm bảo cái nào cái nấy dẻo ngon, thơm mềm, ai ăn cũng khen tấm tắc.
Một trong những ngày lễ quan trọng của tháng 3 âm lịch chính là Tết Hàn Thực hay còn gọi là Tết mùng 3 tháng 3. Vào ngày này, các gia đình sẽ chuẩn bị bánh trôi, bánh chay dâng cúng tổ tiên.
Cách làm bánh chay, bánh trôi không khó, tuy nhiên để có được những chiếc bánh ngon lại đòi hỏi người làm phải khéo léo và có bí kíp. Theo thợ làm bánh lâu năm, có 4 điểm giúp bánh chay của bạn ngon, dẻo mềm như ngoài hàng mà ít ai biết. Cụ thể:
1. Phần nhân bánh
Khác với bánh trôi, nhân bánh chay sẽ làm từ đậu xanh. Để phần đậu này đậm đà, thơm bùi bạn nên giã nhuyễn cùng với đường phên (có nơi gọi là đường mật, đường mía) thay vì sử dụng đường kính trắng.
Loại đường phên này có vị ngọt sắc, màu nâu thơm mùi mía rất hợp làm nhân bánh.
2. Không bỏ dừa và đậu xanh
Thời tiết tháng 3 đặc trưng là nóng và ẩm vì thế các món ăn rất dễ thiu, bánh chay cũng vậy. Có một bí quyết để bánh chay thơm ngon để cả ngày không hỏng đó là không nên bỏ đậu và dừa ngay từ đầu. Thay vào đó, hãy tách riêng phần nguyên liệu này, khi nào chuẩn bị ăn thì mới bỏ lên.
3. Tráng bánh
Một trong những bước quan trọng khi làm bánh chay chính là tráng bánh. Sau khi luộc bánh chay chín, bạn hãy vớt ra một bát nước đã đun sôi để nguội. Đây vừa là cách để bánh nhanh nguội vừa giúp rửa sạch phần bột thừa bám ở bên ngoài vỏ bánh, như thế bánh sẽ mềm, dẻo lại thơm ngon.
4. Tỷ lệ bột thích hợp
Nhiều chị em nghĩ rằng bột bánh chay làm từ 100% bột gạo nếp thế nhưng không phải. Để bột bánh dẻo, mềm không bị dính tay thì bạn nên trộn bột nếp và bột tẻ tỷ lệ 5:1. Sự kết hợp của 2 loại bột này sẽ giúp bánh có hương vị thơm ngon nhất.
Tham khảo một cách làm bánh chay đơn giản mà thơm ngon cho ngày Tết Hàn Thực.
CÁCH LÀM BÁNH CHAY
Nguyên liệu
* Phần vỏ và nhân bánh
– Bột tươi: 350g
– Đường phên: 100g
– Đậu xanh: 150g
* Phần nước đường
– Đường kính trắng
– Dừa nạo
– Vừng trắng
– Tinh dầu chuối hoặc hoa bưởi
Chi tiết cách làm bánh chay
1. Bột tươi mua về nhồi lại thật kỹ cho dền rồi chia thành từng miếng nhỏ vừa ăn.
2. Đậu xanh bạn vo thật sạch rồi ngâm ít nhất 2 tiếng để hạt nở mềm. Đem hấp đậu xanh cho chín rồi tắt bếp.
3. Khi đậu chín mềm bạn cho vào cối giã nhuyễn sau đó bỏ vào chảo thêm chút đường phên và xào tới khi tạo thành hỗn hợp mềm dẻo là được. Tắt bếp, bạn nhớ cho thêm 1 chút tinh dầu chuối hoặc tinh dầu hoa bưởi vào nhé.
Dùng đũa đảo thật đều rồi chờ nhân nguội thì nặn thành các viên tròn nhỏ. Chú ý, nếu chưa nặn bánh ngay thì bạn cần đậy kín để tránh cho nhân đậu bị khô.
4. Cán dẹt những miếng bột nhỏ rồi đặt nhân bánh đã nặn vào. Gói vỏ bánh sao cho bọc kín phần nhân và vo tròn lại. Lưu ý, vo viên thật kỹ để bánh tròn đều.
5. Bắc 1 nồi nước đun sôi rồi cho bánh chay vào luộc. Bánh nổi lên khoảng 1 – 2 phút là có thể tắt bếp. Vớt bánh ra rồi cho vào tô nước lạnh chừng 3 phút là nguội.
6. Trong thời gian chờ bánh nguội, bạn chuẩn bị phần nước chan. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà chuẩn bị nước chan đậm nhạt khác nhau.
Trước tiên, bạn cho nước cùng đường kính vào nồi và đun sôi. Tiếp đến, khuấy tan bột sắn dây hoặc bột năng rồi đổ từ từ vào nồi nước đường. Lưu ý, khuấy đều tay để tránh chè bị vón cục. Tắt bếp, bạn cho 1 chút tinh dầu hoa bưởi cùng đậu xanh. (Nếu không ăn ngay thì không cho đậu xanh vào chung nhé).
7. Múc bánh chay ra bát, chan nước chè vừa nấu lên trên rồi thêm chút dừa nạo cùng vừng rang là hoàn thành món ăn.
>>>>>Xem thêm: Độc đáo với cơm nấu nước gà phố Huỳnh Thúc Kháng
Bánh chay làm kiểu này rất nhanh, gọn mà lại dẻo ngon. Bánh với lớp vỏ mềm, dẻo thơm, nhân đậu xanh bùi bùi, ngậy ngậy, nước chan ngọt thanh, sánh mịn thơm lừng vị của hoa bưởi, cực kỳ hấp dẫn.
