Ngày Tết Hàn Thực không thể thiếu bát bánh chay thơm ngọt. Tham khảo ngay mẹo nhỏ làm bánh chay dưới đây đảm bảo cái nào cái nấy dẻo ngon, thơm mềm, ai ăn cũng khen tấm tắc.
Một trong những ngày lễ quan trọng của tháng 3 âm lịch chính là Tết Hàn Thực hay còn gọi là Tết mùng 3 tháng 3. Vào ngày này, các gia đình sẽ chuẩn bị bánh trôi, bánh chay dâng cúng tổ tiên.
Cách làm bánh chay, bánh trôi không khó, tuy nhiên để có được những chiếc bánh ngon lại đòi hỏi người làm phải khéo léo và có bí kíp. Theo thợ làm bánh lâu năm, có 4 điểm giúp bánh chay của bạn ngon, dẻo mềm như ngoài hàng mà ít ai biết. Cụ thể:
1. Phần nhân bánh
Khác với bánh trôi, nhân bánh chay sẽ làm từ đậu xanh. Để phần đậu này đậm đà, thơm bùi bạn nên giã nhuyễn cùng với đường phên (có nơi gọi là đường mật, đường mía) thay vì sử dụng đường kính trắng.
Loại đường phên này có vị ngọt sắc, màu nâu thơm mùi mía rất hợp làm nhân bánh.
2. Không bỏ dừa và đậu xanh
Thời tiết tháng 3 đặc trưng là nóng và ẩm vì thế các món ăn rất dễ thiu, bánh chay cũng vậy. Có một bí quyết để bánh chay thơm ngon để cả ngày không hỏng đó là không nên bỏ đậu và dừa ngay từ đầu. Thay vào đó, hãy tách riêng phần nguyên liệu này, khi nào chuẩn bị ăn thì mới bỏ lên.
3. Tráng bánh
Một trong những bước quan trọng khi làm bánh chay chính là tráng bánh. Sau khi luộc bánh chay chín, bạn hãy vớt ra một bát nước đã đun sôi để nguội. Đây vừa là cách để bánh nhanh nguội vừa giúp rửa sạch phần bột thừa bám ở bên ngoài vỏ bánh, như thế bánh sẽ mềm, dẻo lại thơm ngon.
4. Tỷ lệ bột thích hợp
Nhiều chị em nghĩ rằng bột bánh chay làm từ 100% bột gạo nếp thế nhưng không phải. Để bột bánh dẻo, mềm không bị dính tay thì bạn nên trộn bột nếp và bột tẻ tỷ lệ 5:1. Sự kết hợp của 2 loại bột này sẽ giúp bánh có hương vị thơm ngon nhất.
Tham khảo một cách làm bánh chay đơn giản mà thơm ngon cho ngày Tết Hàn Thực.
CÁCH LÀM BÁNH CHAY
Nguyên liệu
* Phần vỏ và nhân bánh
– Bột tươi: 350g
– Đường phên: 100g
– Đậu xanh: 150g
* Phần nước đường
– Đường kính trắng
– Dừa nạo
– Vừng trắng
– Tinh dầu chuối hoặc hoa bưởi
Chi tiết cách làm bánh chay
1. Bột tươi mua về nhồi lại thật kỹ cho dền rồi chia thành từng miếng nhỏ vừa ăn.
2. Đậu xanh bạn vo thật sạch rồi ngâm ít nhất 2 tiếng để hạt nở mềm. Đem hấp đậu xanh cho chín rồi tắt bếp.
3. Khi đậu chín mềm bạn cho vào cối giã nhuyễn sau đó bỏ vào chảo thêm chút đường phên và xào tới khi tạo thành hỗn hợp mềm dẻo là được. Tắt bếp, bạn nhớ cho thêm 1 chút tinh dầu chuối hoặc tinh dầu hoa bưởi vào nhé.
Dùng đũa đảo thật đều rồi chờ nhân nguội thì nặn thành các viên tròn nhỏ. Chú ý, nếu chưa nặn bánh ngay thì bạn cần đậy kín để tránh cho nhân đậu bị khô.
4. Cán dẹt những miếng bột nhỏ rồi đặt nhân bánh đã nặn vào. Gói vỏ bánh sao cho bọc kín phần nhân và vo tròn lại. Lưu ý, vo viên thật kỹ để bánh tròn đều.
5. Bắc 1 nồi nước đun sôi rồi cho bánh chay vào luộc. Bánh nổi lên khoảng 1 – 2 phút là có thể tắt bếp. Vớt bánh ra rồi cho vào tô nước lạnh chừng 3 phút là nguội.
6. Trong thời gian chờ bánh nguội, bạn chuẩn bị phần nước chan. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà chuẩn bị nước chan đậm nhạt khác nhau.
Trước tiên, bạn cho nước cùng đường kính vào nồi và đun sôi. Tiếp đến, khuấy tan bột sắn dây hoặc bột năng rồi đổ từ từ vào nồi nước đường. Lưu ý, khuấy đều tay để tránh chè bị vón cục. Tắt bếp, bạn cho 1 chút tinh dầu hoa bưởi cùng đậu xanh. (Nếu không ăn ngay thì không cho đậu xanh vào chung nhé).
7. Múc bánh chay ra bát, chan nước chè vừa nấu lên trên rồi thêm chút dừa nạo cùng vừng rang là hoàn thành món ăn.
Bánh chay làm kiểu này rất nhanh, gọn mà lại dẻo ngon. Bánh với lớp vỏ mềm, dẻo thơm, nhân đậu xanh bùi bùi, ngậy ngậy, nước chan ngọt thanh, sánh mịn thơm lừng vị của hoa bưởi, cực kỳ hấp dẫn.
Mâm cúng Tết Hàn thực gồm những gì?
Lễ vật dâng cúng ngày Tết Hàn thực mùng 3 tháng 3 âm lịch gồm những gì?
Theo truyền thống và tín ngưỡng văn hóa người Việt, trong ngày Tết Hàn thực 3/3 âm lịch, mọi người thường ăn bánh trôi bánh chay. Tục ăn bánh trôi bánh chay đã có từ thời ông bà xưa, tựa như một dấu hiệu may mắn thuận theo cội nguồn dân tộc.
Bánh trôi tròn trịa, mịn đầy, tinh khiết thể hiện cho sự viên mãn, dồi dào. Khi ăn kèm với nước đường gừng cũng rất thơm vị. Bởi vậy, ăn bánh trôi vào ngày Tết Hàn thực vừa là một cách tưởng nhớ người đã khuất, vừa là cách chiêu cầu may mắn cho bản thân và gia đình. Theo quan niệm dân gian, mọi người chuẩn bị bánh trôi, bánh chay xếp vào đĩa, bát theo số lẻ, thường là 3 hoặc 5.
Vậy ngoài bánh trôi bánh chay, mâm lễ vật dâng cúng lên tổ tiên còn cần những gì?
Mâm cúng Tết Hàn thực
Bánh trôi bánh chay
Bánh trôi, bánh chay là lễ vật đầu tiên không thể thiếu như đã nhắc ở trên. Nhiều người còn gọi Tết Hàn thực là Tết bánh trôi, bánh chay. Xưa kia, bánh trôi bánh chay truyền thống được làm từ bột gạo nếp, đường phên, vừng, đậu xanh. Những viên bánh trôi tròn trịa bọc lấy đường phên, ngoài rắc chút vừng trắng, bày đẹp đẽ trên đĩa.
Bánh trôi truyền thống có màu trắng từ bột gạo nếp. Ảnh: AN
Ngày nay, bánh trôi được biến tấu nhiều màu sắc hơn hơn từ các nguyên liệu tạo màu tự nhiên. Chẳng hạn, khi nhồi bột, người ta thêm màu đỏ từ gấc, hồng từ củ dền, xanh từ hoa đậu biếc, vàng từ bột nghệ hoặc bột hạt dành dành,…
Hiện nay, Tết Hàn thực được dâng cúng cả bánh trôi nhiều màu, ngũ sắc (5 màu cơ bản theo thuyết Ngũ hành). Ảnh: Tâm An.
Ngoài bánh trôi truyền thống màu trắng, nhiều người còn sáng tạo thêm bánh trôi Ngũ sắc dựa theo năm màu sắc cơ bản của thuyết Ngũ hành (xanh lá – Mộc, đỏ – Hỏa, vàng – Thổ, trắng – Kim, xanh dương – Thủy).
Không chỉ dừng lại ở bánh trôi bánh chay dáng tròn trịa truyền thống, nhiều người cũng dâng cúng cả bánh trôi tạo hình hoa sen, hoa mẫu đơn và các biểu tượng may mắn.
Bánh trôi nước biến tấu tạo hình hoa sen và lá sen. Ảnh: Hoa quả Ưu Đàm.
Ngoài ra, để truyền cảm hứng cho con trẻ, bánh trôi nước còn được tạo thành các hình con thú ngộ nghĩnh, đáng yêu. Tuy nhiên loại bánh này chỉ dùng để thưởng thức mà không mang dâng cúng.
Dù bánh trôi nước được biến tấu nhiều hình dáng và màu sắc đa dạng nhưng trong mâm cúng lễ Tết Hàn thực vẫn không thể thiếu được đĩa bánh trôi, bánh chay màu trắng truyền thống.
Hoa tươi và trầu cau
Nhiều nơi ở nước ta không ăn Tết Hàn thực, và trên thực tế đây cũng là một ngày lễ nhỏ. Tuy vậy, trên mâm lễ cúng dù to dù nhỏ, dù chay dù mặn vẫn không thể thiếu được hoa tươi và trầu cau.
Các loại hoa tươi được chọn theo mùa, đậm chất dân gian, chẳng hạn như hoa bưởi, hoa cau hoặc các loại hoa thơm mát, không có gai bày trên bàn thờ. Bên cạnh đó, thêm đĩa bày ba hoặc năm lá trầu và cau theo số lẻ như vậy.
Mâm lễ Tết Hàn thực còn được kết hợp với nhau gồm bánh trôi bánh chay, hoa quả trông rất đẹp mắt. Ảnh: The Ann Hanoi, AN
Ngũ quả
Quả tươi được các gia đình chọn theo mùa hoặc điều kiện mỗi nhà, tuy nhiên mọi người thường chọn ngũ quả (không phải bày mâm ngũ quả), mà chọn những loại quả có nhiều màu sắc và mang ý nghĩa tốt lành. Chẳng hạn thanh long màu hồng với các cuống lá xanh mướt, hướng lên trên, phật thủ tươi căng, xòe như bàn tay, nho từng chùm lúc lỉu tượng trưng cho sự sung túc,…
Ngoài những lễ vật trên, mâm cúng có thể chuẩn bị thêm một ít t.iền vàng (tùy thuộc vào từng gia đình), một ly nước sạch và 3 hoặc 5 chén trà nhỏ.
Ngày nay, cuộc sống bận rộn khiến nhiều người không có thời gian để làm bánh trôi, bánh chay. Thay vào đó, bạn có thể mua sẵn các gói bột hoặc bánh làm sẵn được bán rất nhiều trên đường phố, chợ dân sinh hoặc các tiệm online.
Những lễ vật dâng lên cúng tổ tiên đều có màu sắc tươi sáng, tròn trịa, dù lớn hay nhỏ, ít hay nhiều chỉ cần thành tâm, chu đáo là được. Tuy Tết Hàn thực không phải ngày lễ lớn, nhưng việc tưởng nhớ gia tiên, dâng lên lễ vật thể hiện lòng hiếu thảo, thành kính và mong ước những điều tốt lành.
