Nhắc đến Quảng Bình du khách sẽ không chỉ bị thu hút với động Thiên Đường hay động Phong Nha được mệnh danh là kỳ quan tráng lệ và huyền ảo bậc nhất thế giới hay bờ biển Nhật Lệ tuyệt đẹp mà còn bởi những món ăn đặc sản nơi đây là du khách đã thử rồi sẽ nhớ mãi không quên.
Lẩu cá khoai
Từng khúc cá trắng nõn nà, mũm mĩm như thách thức, khêu gợi. Cá được làm sạch, bỏ đầu, ruột, cắt đôi. Ướp cá khoai chỉ cần các loại gia vị bình thường như muối, ớt, bột ngọt nhưng luôn phải có thật nhiều cây nén được cắt mịn cả lá và củ nhỏ.
Còn nồi nước lẩu gồm các loại như cà chua, khế, nấm, chua me, măng chua, dưa cải. Tùy thuộc vào bàn tay của người chế biến sẽ mang lại hương vị đậm đà của món lẫu cá khoai tường chừng như đơn giản.
Đẻn biển
Đẻn biển là loài có giá trị cao trong thực phẩm cũng như chữa bệnh. Đẻn gồm rất nhiều loại như đẻn kim, đẻn cá, đẻn sọc, đẻn bông, đẻn gai. Mỗi loại đẻn khi chế biến lại có hương thơm và vị ngọt khác nhau. Đẻn biển chính là một loài rắn biển, thân nhỏ và thon, dài từ 1 đến 2 mét, có vảy, mình vằn da nhám, đầu nhỏ đuôi dẹt.
Những món ăn có thể chế biến từ đẻn đó là cháo đẻn, đẻn hầm sả ớt, đẻn bằm xúc bánh đa, chả đẻn, đẻn nướng cuốn lá lốt và đẻn hầm thuốc bắc. Vì thế mà con đẻn luôn được du khách “thích mê” trước khi thưởng thức những món khác tại các nhà hàng ven bờ Nhật Lệ. Nếu có dịp ghé chân đến Quảng Bình, bạn hãy nhớ thưởng thức món ngon này nhé.
Nếu có dịp về quê hương Quảng Bình, đến tham quan những địa danh nổi tiếng như Phong Nha – Kẻ Bàng, du khách đừng quên dừng chân bên bờ Nhật Lệ để thưởng thức món ram đẻn nóng hổi hay rượu đẻn thật đặc biệt nhé.
Bánh xèo Quảng Hòa
Bánh xèo Quảng Hòa làm bằng gạo đỏ, hoa văn nổi đều, đơn giản nhưng phải đủ các món kèm theo: cá chuối, nộm, rau sống, bánh đa và nước chấm.
Đĩa nộm gồm có giá, rau két và vừng. Đậu đỗ giá làm nộm phải loại đậu đỏ, hạt to bậm. Gạo làm bánh xèo là loại lúa mành màu đỏ, chỉ xay bóc vỏ lúa ngâm nước khoảng 5 tiếng rồi đem xay, dùng muôi múc cả nước và gạo bỏ vào cối xay từ từ. Xay được hai lần cho gạo mịn. Xay xong, bỏ một ít muối, hành hẹ thái nhỏ vào trong thau nước bột gạo. Khuôn tráng bánh cũng do bàn tay người đàn ông Quảng Hòa làm ra, miệng lớn hơn bát ăn cơm một chút, thành khuôn mỏng, cao khoảng 1,5 cm, đáy bằng phẳng.
Món cá chuối mới là lạ mắt nhất. Nguyên liệu chính là những quả chuối sứ chưa già nhưng cũng không non quá. Người ta hái xuống, gọt vỏ, ngâm với phèn hoặc chanh rồi thái nhỏ. Sau đó luộc, uốn thành hình thù con tôm, con cá rồi lấy từng con cá chuối nhúng qua vào bát gia vị. Lúc sắp cá lên đĩa, có thể rưới thêm một ít gia vị có ớt, tỏi. Như vậy trong mỗi lát cá đều thấm gia vị. Khi ăn, lấy bánh xèo cuốn rau sống, nộm, cá chuối lại rồi kẹp vào bánh đa.
Bánh xèo ăn ngon nhất là lúc vừa tráng xong, tráng tới đâu ăn tới đó. Cầm miếng bánh trên tay, cảm nhận được sự nóng hổi của mùi thơm gạo lứt thì thật tuyệt vời.
Cháo canh
Khi nhắc tới Hà Nội có lẽ chúng ta sẽ biết đến món phở với hương vị đậm đà, còn với người Quảng Bình thì cháo canh là thức ăn không thể thiếu vào buổi sáng. Chỉ có điều nếu phở thưởng thức cả ngày lẫn đêm thì cháo canh chỉ bán một buổi.
Giống như tính cách người Quảng Bình mộc mạc, chân chất, sợi mì được làm khá thô sơ nên sợi to và dày chứ không mềm, mỏng như bánh phở. Nước dùng nhiều và có màu vàng ươm của thịt cua.
Cháo canh Quảng Bình còn lạ bởi được ăn kèm với rau cải xanh thái nhỏ. Tô cháo canh nóng hổi được trộn thêm những lát rau cải xanh sẽ điểm thêm màu sắc và hương vị tươi ngon. Vị cải xanh vừa ngọt vừa cay tạo cảm giác bùi bùi nơi sống mũi khi thưởng thức.
Bánh lọc bột sắn, tôm sông
Bánh lọc vốn từ trong Huế, Đông Hà ra rồi neo lại ở Quảng Bình, được bổ sung thêm hương vị mới, trở thành một món ăn đặc biệt nhất của tỉnh Quảng Bình. Không mấy ai qua Đồng Hới lại không muốn nếm thử và mua bánh làm quà.
Nguyên liệu của bánh lọc chỉ đơn giản là bột sắn lọc, tôm, mộc nhĩ và một ít gia vị khác của vườn nhà. Tôm dùng cho bánh chỉ là loại nhỏ ở cửa sông, vừa đậm vị phù sa của đồng, vừa mặn mòi vị biển.
Ở Quảng Bình ngon nhất là bánh lọc của mệ Xá Đồng Hới. Loại bánh dày công, đủ chất bổ dưỡng ấy lại rất rẻ. Chỉ vài chục nghìn là cả nhà có thể có được bữa liên hoan hoặc mang đi xa. Bạn cũng có thể chọn bánh lọc bột sắn để làm quà cho bạn bè và người thân của mình.
Ruốc tháng sáu
Con ruốc, người miền Bắc gọi là moi, người trong Nam gọi là con khuyếc, thuộc loại nhuyễn thể. Ở vùng cửa biển Nhật Lệ, ruốc tháng sáu ngon nhất. Ngạn ngữ Đồng Hới nói: “Ruốc tháng sáu là m.áu rồng”. Đó là một cách nói ẩn dụ, hàm ý rằng ruốc tháng sáu quý hiếm vì ít năm ruốc tràn về trong tháng sáu và đối với người Việt chúng ta, cái gì thuộc về rồng, phượng đều mang ý nghĩa tốt, đẹp, hiếm quý; đồng thời ngạn ngữ này cũng mang ý nghĩa so sánh: ruốc tháng Sáu làm ra đỏ như m.áu rồng.
Mặt khác, đối với ngư dân Đồng Hới, năm nào tháng sáu có ruốc là năm đó sẽ được mùa cá, nhất là nục mộng, một loại cá làm nước mắm tuyệt vời, bởi lẽ ruốc áp lộng đến đâu là cá nục, cá cơm, cá trích theo ruốc kiếm ăn đến đó; đồng thời vụ ruốc cũng kéo dài đến tháng 8 âm lịch.
Khoai deo
Chầm chậm để vị ngọt bùi của lát khoai tan chảy nơi đầu lưỡi, cái cung cách thưởng thức mộc mạc đó phần nào thể hiện tâm hồn người Quảng Bình: từ tốn nhưng có chút chịu đựng, kham khổ.
Với cái nắng chói chang cùng với hơi nước từ biển thổi vào trên đất Quảng Bình đã cho ra khá nhiều loại khoai ngon tuyệt vời mà một trong những đặc sản được chế biến từ khoai chính là khoai deo. Khoai deo ngon thường được chế biến từ loại khoai lang đỏ trồng trên đất thịt, sau khi luộc xong sẽ cắt thành từng lát và phơi khô khoảng 10 đến 12 nắng, độ dẻo của lát khoai tùy thuộc vào số lần phơi nắng ít hay nhiều. Vì hình dạng giống như củ sâm, lại chứa nhiều dưỡng chất nên khoai deo được người dân Quảng Bình ưu ái đặt cho tên “sâm đất”.
Canh nấm tràm
Nấm tràm thường mọc trên sườn các gò đồi hay dọc theo ven bờ của những con suối, có hình tròn như quả trứng gà, nhìn béo múp, có màu tím đậm; những cây lớn hơn có màu nâu tím – màu của những trái sim vừa chuyển màu, sắp chín; những cây nấm đã già thì chỉ còn lại màu nâu thẫm.
Với nấm tràm bạn có thể chế biến được nhiều món như nấu cháo, xào với các thực phẩm khác, nhưng có lẽ món ăn phổ biến, quen thuộc nhất với người dân Quảng Bình vẫn là canh nấm tràm.
Canh nấm tràm có thể nấu với nhiều loại rau khác nhau, nhưng người ta thường nấu với rau khoai lang bởi vị thanh mát của thứ rau này làm giảm đi phần nào vị đắng.
Bánh khoái
Thoạt nhìn bánh khoái có nhiều nét giống với bánh xèo miền nam. Chỉ khác là bánh to hơn, giòn hơn, chế biến cầu kỳ hơn và đặc biệt bát nước chấm mang nhiều hương vị.
Bột để làm bánh phải chọn được loại gạo ngon, xay nhuyễn, hòa với nước thành hỗn hợp lỏng. Để bánh khi chiên được giòn, người ta hòa thêm một ít bột ngô, thêm trứng gà hoặc vịt, ít bột nghệ để bánh có màu sắc đẹp và nhiều dinh dưỡng hơn.
Nhân bánh bao gồm thịt nạc heo băm nhỏ đã ướp gia vị, tôm bóc vỏ sơ chế qua, “khuyến mãi” chút giá sống. Khi chiên bánh khoái phải chú ý đến độ nóng của lửa để bánh được giòn và vàng. Nước chấm phải có hương vị đặc trưng, mùi thơm béo ngậy. Để làm được bát nước chấm như thế cần phải có thịt nạc, cà chua, dứa, bánh quy, lạc rang…
Mỗi món ăn mang một hương vị riêng nhưng đều thể hiện sự mộc mạc, bình dị của người Quảng Bình. Du khách nếu có thời gian đến với Quảng Bình bạn hãy thử hết những món đặc sản này nhé.
Khoai deo – Món ăn có cái tên gây hiểu lầm nhưng là niềm tự hào của Quảng Bình
Ai lần đầu nghe qua món khoai deo cũng đều nghĩ rằng cái tên này đang bị viết sai chính tả.
Đất Quảng Bình nhiều nắng và gió, môi trường được đ.ánh giá là khắc nghiệt. Đến đây, bạn sẽ được nghe người dân tự hào giới thiệu món khoai deo, thành phẩm được sinh ra trong điều kiện “cái khó ló cái khôn” của bà con lao động.
Khoai deo Quảng Bình (Ảnh minh họa)
Nếu bạn đang cảm thấy cái tên này có gì đó sai sai thì xin nhấn mạnh một lần nữa, đây là món khoai deo chứ không phải khoai dẻo đâu nhé. Nhiều người từng nghĩ đây là cụm từ sai chính tả, nhưng thực chất khoai deo mới là tên gọi chuẩn xác của món đặc sản này.
Nhiều người từng nghĩ khoai deo bị viết sai chính tả nhưng thực chất đây mới là tên gọi chính xác. (Ảnh minh họa)
Khoai được chọn để chế biến là loại màu đỏ, có hình dạng giống củ sâm và được trồng trên đất cát. Qua nhiều công đoạn, từ một củ khoai bình thường, người dân Quảng Bình đã tạo ra món ăn chơi có hương vị độc đáo và khác biệt.
Khoai sau khi được thu hoạch không được mang đi chế biến ngay mà phải để cho thật khô ráo trong một thời gian dài. Người địa phương khéo léo đặt những củ khoai “mồi” ở nơi thật thoáng để khoai không nảy mầm. Đến khi khoai không còn độ căng mọng, người ta mới đem đi luộc và chuẩn bị cho công đoạn tiếp theo.
Quá trình chế biến khoai deo tốn nhiều thời gian. (Ảnh minh họa)
Khoai mềm mới xắt thành từng lát mỏng theo chiều dọc rồi lại đem đi phơi nắng thật to. Lát khoai xắt ra phải được phơi cao ráo trên nền cát, dưới được lót bằng một lớp cây rười (một loài cây mọc trên vùng cát) thì mới không bị dính vào giá đỡ. Khoảng sau 10 – 15 nắng, lát khoai khô lại và chuyển sang màu cánh gián, khi ấy sẽ thu được thành phẩm và gọi là “lát deo”.
Deo sau khi được phơi 10 – 15 nắng. (Ảnh minh họa)
Ai lần đầu thưởng thức deo cũng sẽ bất ngờ với độ cứng của món ăn này. Thế nhưng, đừng cố chấp mà cắn hay ngấu nghiến bởi có thể ảnh hưởng tới răng. Món này phải thật chậm rãi mà nhấm nháp, đợi khi miếng deo mềm trở lại, bắt đầu nhai, bạn sẽ thấy cái dẻo dẻo cùng vị ngọt lan tỏa trong cổ họng.
Deo khá cứng nên phải ăn từ tốn, nhấm nháp mới thưởng thức hết độ ngon. (Ảnh minh họa)
Khoai deo ngon phải là loại khô nhưng dẻo như mạch nha, có màu đỏ vàng tựa mật ong và vị ngọt mát giống đường phèn. Hương vị này đã và đang níu chân du khách, làm họ nhớ mãi về vùng đất nắng gió khắc nghiệt Quảng Bình nếu từng có dịp ghé qua.
