Cháo bánh canh, món ăn nghe tên là lạ nhưng thực chất lại rất thân thuộc với nhiều người. Đến Quảng Bình, nhiều người không khỏi tò mò khi nghe đến món cháo bánh canh.
Tên gọi là cháo, nhưng về hình thức món ăn này không có chút gì giống với cháo, mà thực chất là một biến tấu khác của bánh canh, mang đặc trưng của mảnh đất Quảng Bình xinh đẹp.
Cháo bánh canh còn được gọi tắt là cháo canh. (Ảnh: localtravelbuddy)
Sở dĩ món ăn được gọi là cháo vì cách nấu tương tự như cháo. Thay vì bánh canh và nước dùng được để riêng như hầu hết các địa phương khác, thì cháo bánh canh Quảng Bình cho hẳn sợi bánh vào nồi nước dùng và nấu sôi lên như cách chế biến cháo.
Cháo bánh canh là món ăn bình dị có thể tìm thấy ở nhiều nơi tại Quảng Bình. Vì phổ biến nên nguyên liệu để làm ra cháo bánh canh cũng vô cùng quen thuộc, thể hiện rõ nét ẩm thực miền biển.
Cháo bánh canh là món ăn phổ biến ở Quảng Bình. (Ảnh: im.chautran)
Bánh canh Quảng Bình được làm từ bột mì, tạo hình thành các sợi dài, hơi dẹt khá giống với bánh canh bột xắt. Trong khi đó, hương vị nước dùng của món ăn được tạo nên bởi sự kết hợp của xương ống heo, tôm, cá, thịt, giò…
Tùy thuộc vào sở thích của mỗi người mà có thể chọn thành phần ăn kèm với cháo bánh canh: sườn heo, cá lóc hay tôm.
Thành phần chính ăn kèm thường là tôm, thịt hoặc cá lóc. (Ảnh: im.chautran)
Nếu là bánh canh sườn heo, tôm thì sườn sẽ được trụng nước sôi rồi xào với tôm và hành phi cho chín tới. Với loại ăn cùng cá thì sẽ là cá lóc to, chắc thịt, đem luộc sau đó bóc lấy thịt, xào và rồi thả vào nồi cháo bánh canh đang sôi.
Cháo bánh canh với nguyên liệu thân thuộc, mang đậm hương vị vùng biển miền Trung. (Ảnh: ansapdanang)
Khi mọi nguyên liệu đã chín, phần còn lại chỉ là múc bánh canh ra tô, rắc thêm những lát hành ngò thái nhỏ, và thế là một phần cháo bánh canh thơm ngon đã sẵn sàng để chinh phục mọi thực khách dù là khó tính nhất.
Khác với các nơi ăn bánh canh kèm rau thơm, bánh canh Quảng Bình thường phục vụ cùng với rau cải xắt nhỏ. (Ảnh: tran.hoangggg)
Nhưng đã nhắc đến cháo bánh canh Quảng Bình, không thể bỏ qua ram/nem rán – thành phần ăn kèm không thể thiếu của món ăn này. Nhân ram thường là thịt heo bằm nhuyễn trộn với mộc nhĩ thái nhỏ, được tẩm ướp gia vị vừa ăn rồi chiên vàng giòn.
Ram là thành phần ăn kèm không thể thiếu khi thưởng thức cháo bánh canh. (Ảnh: laure.bonnafous)
Ngoài ram, đi cùng các tô cháo bánh canh còn là những đĩa rau cải cắt nhỏ, chén nước mắm ớt cay nồng để tạo thêm sự tròn vị cho bữa ăn.
Gắp từng đũa cháo bánh canh là một lần thực khách được cảm nhận sự kết hợp hài hòa của sợi bánh mềm dẻo và thịt ngọt thơm trên nền nước dùng đậm đà, cộng với chút thanh thanh từ vị rau cải. Sự ẩm mượt, mềm ngọt của cháo bánh canh còn được chấm phá thêm bởi những thanh ram giòn rụm tan nhanh trong miệng đem lại phiên bản bánh canh độc đáo, bình dị nhưng không kém phần lôi cuốn.
Ở Quảng Bình có món cháo ăn bằng… đũa – thử rồi mới biết được vì sao!
Tên gọi “cháo sát cá lóc đồng” xuất phát từ nguyên liệu bột gạo và cá lóc, tùy theo cách chế biến ở mỗi nơi tạo nên hương vị đặc trưng khác nhau.
Từ lâu, cháo sát cá lóc đồng (hay còn gọi cháo canh, bánh canh, cháo vạt giường…) đã có mặt ở hầu khắp khu vực Bắc Trung Bộ, nhưng nơi “phát tích” của món ăn đậm chất “quốc hồn quốc túy” này chính là vùng đất gió Lào cát trắng Quảng Bình, Quảng Trị.
Cháo sát cá lóc đồng, hay còn gọi là cháo canh, cháo vạt giường (Ảnh: chudu24)
Nhắc đến ” cháo canh“, hẳn nhiều người nghĩ ngay tới nồi cháo gạo sền sệt, sánh mịn song thực chất món ăn này giống bún, phở hoặc mì nhiều hơn là cháo.
Để có một nồi cháo cá chất lượng, nguyên liệu cần dùng gồm gạo lức, gạo đỏ. Đầu tiên, gạo được ngâm đủ độ rồi xay thành bột, nhào thật kỹ, sau đó giã bột cho tới lúc “bột chín”, chặt, dai và không dính tay là đạt yêu cầu.
Công đoạn tiếp theo, người ta sẽ xắt bột thành từng miếng nhỏ rồi dùng chày hoặc chai thủy tinh cán thật mỏng, thái thành sợi, thả vào nước luộc chín, khi nào có khách ăn mới làm. Khâu này được gọi là “sát”, và đó cũng là xuất xứ tên gọi của món “cháo sát cá lóc đồng”.
Món cháo canh giống bún, phở hoặc mì nhiều hơn là cháo (Ảnh: mia)
Cũng như tính cách người miền Trung mộc mạc, chân chất, hình thức của món cháo canh không cầu kỳ như phở. Ngoài ra, cách thái bột thủ công làm cho sợi bánh to và dày, trông khá thô sơ chứ không mềm, mỏng, mướt như bánh phở.
Cháo sát cá lóc đồng không có công thức chung hay cách chế biến cụ thể bởi mỗi địa phương, mỗi gia đình lại có cách nấu riêng. Tùy vào tay nghề đầu bếp của mỗi quán mà thực khách được thưởng thức những hương vị đặc trưng vô cùng khác biệt.
Sở dĩ món ăn này phải chọn nguyên liệu cá lóc đồng (miền Bắc gọi là cá quả) bởi thịt cá săn chắc, ngọt và thơm. Cá lóc có tính hàn, ăn vào mát gan, thanh nhiệt, tốt cho sức khỏe. Sau khi làm sạch, cá được luộc hoặc hấp vừa chín tới, dùng tay tách riêng thịt cá, ướp chút nước mắm, hành, tiêu, ớt.
Người Quảng Bình thường ăn kèm cháo canh với ram Ba Đồn (Ảnh: ticotravel)
Phi hành thơm, cho phần thịt cá ngấm gia vị vào đảo đều trên chảo nóng, rưới thêm ít màu dầu điều. Đợi cá săn lại, chuyển màu vàng thì vớt ra để riêng, khi nào ăn mới cho vào giúp tăng thêm độ béo.
Nồi nước dùng của món cháo sát cá lóc đồng được chế biến từ nước luộc cá có vị ngọt thanh. Để món ăn hấp dẫn hơn, người nấu có thể cho thêm chút ớt để tạo màu sắc bắt mắt, tô điểm cho món ăn.
Phần xương và đầu cá được gói trong túi vải, hầm cùng xương heo, nêm chút muối và ninh trên lửa vừa từ 1 đến 1,5 tiếng. Sau khi hầm xong thì xương heo và đầu cá được vớt bỏ, phần nước dùng còn lại được gia giảm các gia vị cho vừa ăn.
Ram ăn với cháo canh như người Hà Nội ăn phở với quẩy (Ảnh: ẩm thực Lệ Thủy)
Để chiều lòng thực khách gần xa, món cháo canh Quảng Bình còn được các đầu bếp bổ sung thêm nhiều nguyên liệu như sườn heo, cá lóc, ghẹ, tôm tươi… Đặc biệt, tôm dùng cho món cháo canh phải là tôm sống ở vùng đầm, thịt tôm đậm đà và không có mùi tanh.
Để thưởng thức món cháo sát cá lóc đồng chuẩn vị, người Quảng Bình thường ăn kèm với ram Ba Đồn (hay còn gọi là nem rán, chả giò). Ram ăn với cháo canh như người Hà Nội ăn phở với quẩy.
Tô cháo canh thành phẩm sóng sánh nước lèo vị ngọt dịu, thanh mát, thêm chút dẻo dai của sợi bánh canh màu đỏ gạo lứt quyện vị ngọt của từng miếng cá lóc vàng óng hấp dẫn. Sau khi thưởng thức lần lượt bánh canh, cá lóc thơm ngon thì kết vị bằng một miếng ram được làm từ thịt lợn băm nhỏ khiến cho hương vị món ăn càng thêm đặc sắc.
Cháo sát cá lóc đồng ăn kèm rau cải xanh thái nhỏ (Ảnh: ẩm thực Lệ Thủy)
Đặc biệt hơn, tô cháo canh nóng hổi ở Quảng Bình được ăn kèm rau cải xanh thái nhỏ chứ không phải giá đỗ, xà lách, rau thơm, rau sống… như món điểm tâm sáng ở nhiều nơi. Tùy theo khẩu vị mà người ăn có thể thêm ớt bột, hành và hạt tiêu.
Người Quảng Bình ăn cháo canh luôn kèm chén nước mắm ớt cay thơm. Mùa đông cũng như ngày hè, người dân thị trấn hay khách đi chợ thường chọn điểm tâm sáng bằng tô cháo canh, làm vài cái ram và nhâm nhi thêm ly rượu nhỏ. Mùi hành phi, mùi ram thơm lừng tạo nên hương vị cháo canh cực kì đặc sắc, hẳn ai đã từng thưởng thức một lần không lòng quên được.
Cá trắm sông Son, gà nướng suối Moọc, bánh bèo tôm cháy, bánh khoái, bánh lọc… là những món ngon nhất định phải thử khi đến Quảng Bình. Tuy vậy, bạn đừng quên trải nghiệm cách “ăn cháo bằng đũa” có một không hai của người dân miền Trung với món “cháo canh” – cháo sát cá lóc đồng, cháo vạt giường… nhé!!!
