Mùa nước lên, ba chặt mấy đoạn tre già chẻ ra làm mấy cái đó đặt ở mương ruộng trước nhà để bắt cá bắt tôm. Mẹ ở nhà ngâm gạo xay bột để tráng mỳ, bọn con trẻ chúng tôi thì háo hức đi thăm đó để xem được bao nhiêu cá để mẹ làm nhưn mỳ cho bữa ăn chiều.
Mỳ Quảng cá rô đồng.
Đặt đó mùa nước nổi bao giờ cũng được nhiều cá tôm, mẹ phân loại cụ thể: mớ tôm để nấu canh bầu, mấy con cá chạc để kho lá nghệ, còn mớ cá rô đồng mẹ đem đi làm nhưn mỳ. Mỳ Quảng thú vị ở món nhưn mùa nào thức ấy. Vào mùa mưa thì cá rô đồng làm nhưn mỳ thật sự là món ngon đúng điệu trong cái se lạnh cuối thu đầu đông.
Cá rô đồng mùa mưa ăn nhiều phù du con nước nên con nào con nấy chắc thịt, mình mẩy tròn, bụng thì vàng ươm những trứng. Cá rô đồng vừa bắt lên còn tươi sống đành đạch, mẹ đem làm sạch bụng, cắt bỏ phần đầu, đ.ánh vảy, luộc qua nước sôi rồi tách bỏ phần xương. Sau đó mẹ đem ướp với gia vị, để cho thấm. Đem phi nóng dầu phụng với củ nén, cho phần cá ướp gia vị vào um thơm rồi cho nước sôi vào, nếu cho nước lạnh món nhưn sẽ có vị tanh. Nhưn để sôi dạo chừng năm phút thì nhắc xuống bếp cho lá nén xắt nhỏ vào, mùi hương nhưn cá rô đồng tỏa ngào ngạt với cái mùi hương của lá nén thơm nồng.
Chan tô mỳ cá rô đồng, ăn kèm với dĩa rau sống chuối cây giòn tan, cắn trái ớt xiêm cay nồng với cái giòn rộp của bánh tráng sắn thì cái se lạnh ngày mưa cũng chợt tan đi như làn khói mỏng nơi gian bếp nhỏ.
Mùa nước lên, mùa của thả đó để bắt cá rô đồng, mùa của những bữa ăn chiều với nồi nhưn mỳ cá rô đồng nghi ngút khói. Mùa cả nhà cùng nhau vót tre làm đó, cùng phụ mẹ xay bột tráng mì, rồi cả nhà đoàn viên rôm rả chuyện trò để quây quần ấm áp…
Cá rô đồng kho khế
Cá rô đồng có nhiều cách chế biến ngon, nhưng có lẽ ngon nhất vẫn là kho với khế chua.
Cá rô đồng bắt về rửa sạch, đ.ánh vảy ngâm vào chậu nước vo gạo hoặc rưới một ít rượu cho bớt tanh. Cá nhỏ thì để nguyên con, con lớn thái khúc làm hai. Gia vị đi kèm với cá cũng chẳng cần cao sang, khó tìm: một chút muối, mắm, tiêu, mì chính là tròn vị. Để món cá đồng đậm đà hơn và có mùi hương đặc biệt thì cho thêm dăm lá nghệ thái nhỏ vào nấu cùng. Khế chua thái lát hình ngôi sao cho vào nồi cùng với cá đã ướp gia vị, đổ nước xâm xấp cá, bật nhỏ lửa liu riu đợi cá chín là có một nồi cá kho ngon lành.
Cá rô đồng nếu được kho trong nồi đất thì giữ được hương vị của cá, khế và lá nghệ, ngon hơn khi kho vào nồi gang hay nhôm. Vị thơm của lá nghệ, chua chua của khế, cộng với ngai ngái của nồi đất, tất cả quyện vào nhau tạo một hương thơm đặc biệt, khó cưỡng. Thịt cá rô đồng rất ngọt, chắc, thớ nào ra thớ nấy. Nếu may mắn bắt được những chú cá đang mang trứng thì lại càng tuyệt vời hơn. Thường thì cá biển hay các loài cá khác thường đun “một lửa” nhưng với cá rô đồng lại khác. Càng kho lâu càng ngon, khi ấy lá nghệ với vị chua của khế mới ngấm vào cá. Món này đưa cơm hết sẩy, ăn một lần khó quên.
